เครื่องปั้นดินเผาศิลาดล สุดยอดงานฝีมือ คุณค่าแห่งภูมิปัญญาด้านหัตถศิลป์ไทย

ในปัจจุบันเครื่องปั้นดินเผาศิลาดลเป็นที่รู้จักและนิยมใช้กันอย่างแพร่หลาย ซึ่งบ้างก็เรียกว่า เครื่องเคลือบศิลาดล หรือเครื่องเคลือบดินเผาศิลาดล นิยมปั้นเป็นอุปกรณ์เครื่องใช้ต่างๆ เช่น จาน ชาม ช้อน แก้วชา กาชา ชุดชงชา หรือ อุปกรณ์ชงชาต่างๆ 

โดยมากเน้นการนำมาใช้ประโยชน์เช่น การชงชา ภาชนะใส่อาหาร หรือแม้แต่การวางเป็นเครื่องประดับตกแต่งบ้าน เทคนิคการปั้นศิลาดลจึงเป็นเครื่องปั้นดินเผาที่นับเป็นภูมิปัญญาไทย ที่ทรงคุณค่าทั้งด้านความสวยงามและด้านหัตถศิลป์ 

นอกจากนี้ ยังมีหลักฐานการค้นพบเครื่องปั้นดินเผาโบราณที่ชื่อ “ศิลาดล” ซึ่งเป็นเครื่องปั้นดินเผาที่ใช้ความร้อนสูง เคลือบด้วยขี้เถ้าไม้ผสมดินดำหน้านา ซึ่งจะทำให้ได้เคลือบที่เป็นสีเขียวใสเหมือนหยก และยังมีการแตกลายงาตามธรรมชาติที่สวยงามและเป็นเอกลักษณ์ ทั้งนี้ ศิลาดลมีที่มาจากเมืองซินเจียงของประเทศจีน โดยได้ขยายเข้ามาสู่สุโขทัยและอยุธยา ซึ่งรู้จักกันในนาม “เครื่องสังคโลก” 

เครื่องเคลือบศิลาดล ยังได้ขยายเข้ามาสู่ทางภาคเหนือของไทย ผ่านทางการค้าขายกับพ่อค้าชาวจีนในช่วงสมัยราชวงศ์มังราย โดยเชียงใหม่ได้เข้าสู่จุดเฟื่องฟูของการผลิตศิลาดลจนกระทั่งถึงยุคที่พ่ายแพ้สงครามแก่พม่า ช่างฝีมือถูกกวาดต้อนไปพม่าจนหมด ทำให้การผลิตเครื่องดินเผาศิลาดลหยุดชะงักไป 

ต่อมามีชาวไทยใหญ่ อพยพย้ายจากรัฐฉานเข้ามาตั้งรกรากในทางภาคเหนือของไทย และเริ่มต้นตั้งเตาเผาผลิตศิลาดล และถ่ายทอดวิชาให้บุตรหลานจนกระทั่งมีการทำสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน ถึงแม้ว่าศิลาดลโดยทั่วไปจะเป็นสีเขียว แต่ช่างปั้นชาวเหนือของไทย ยังได้พยายามผลิตเคลือบสีอื่น ๆ ขึ้นมาเพิ่มเติม ได้แก่ สีน้ำตาล สีทอง สีน้ำเงิน สีเทา สีขาว สีแดงเลือดหมูและสีเหลือง

Cr: กันต์โตะ ชาสมุนไพร เชียงใหม่